Expo over Moluks eiland Hasselt

Historische Vereniging Hasselt start 3 april met de door de Stichting Vrienden van Oud Genemuiden samengestelde expositie in het Oude Stadhuis te Hasselt. Onderwerp zijn Molukse eilanden die naar Hasselt en Genemuiden zijn vernoemd.

In de Noord-Molukken liggen eilandjes met Nederlandse namen, waaronder Hasselt en Geelmuiden. De expositie laat kennismaken met een stukje koloniale geschiedenis en een aantal mannen die daar een prominente rol in vervulden. De verre reizen met de VOC – schepen met onder andere de namen Hasselt, Geelmuiden, Kampen en Zwolle, zijn belangrijke onderdelen van deze geschiedenis en komen uitgebreid aan bod.

Aanleiding van de expositie is het onderzoek door G.J. Westhoff uit Genemuiden. Hij deed de afgelopen drie jaren onderzoek naar eilandjes in de Noord-Molukken met onder andere de namen Groot Geelmuiden, Klein Geelmuiden, Hasselt, Hattem en IJsselmuiden. Het resulteerde in het boek: ‘Heimwee-eilanden’, centraal staan de vragen ‘wie heeft deze eilanden die namen gegeven en wanneer?’ en ‘hoe het komt dat deze namen tot op de dag van vandaag nog worden gebruikt?’ Het verhaal is een fascinerende reis op het grensvlak van geschiedenis en cartografie. De vloot van Magelhaes (1519 – 1522), de VOC, Jan Pietersz. Coen, Joris van Spilbergen en Abel Tasman verbinden dit stukje van de wereld met Europa en ons eigen land.

De VOC-schepen Hasselt, Geelmuiden en Zwartsluis zwierven ook in ‘De Oost’, maar hebben toch niets met de eilandnamen van doen. Voor de naamgeving komen we uiteindelijk in 1681 bij Pieter Stippert aan boord terecht. Hij vernoemt daar een hele reeks Nederlandse steden, waaronder Hattem, Hasselt, IJsselmuiden en Geelmuiden. Midden 19e eeuw krijgen de vier laatst genoemde eilandjes bezoek van onder andere zendelingen, wetenschappers en antropologen. Die koersen richting het net ingelijfde Nieuw-Guinea. Enkelen bezoeken daarbij de vier eilandjes. De Overijsselse namen treffen we in hun reisverslagen aan. Aan deze bezoeken is het te danken dat de Nederlandse namen tot in onze tijd worden gebruikt. Het meest waardevol in dit boek is wel de kennismaking met de huidige eilandbewoners, de paalwoningen, aquacultuur van zeewierwinning en de fenomenale tropische natuur.

De expositie toont de geschiedenis van deze eilandjes aan de hand van kaarten, foto’s en tekst. Filmpjes zijn er te zien over het hedendaagse leven op deze eilandjes en directe omgeving. Een miniatuur fluitschip laat zien hoe het VOC-schip Geelmuiden (1657-1659) er uit zal hebben gezien. Allerlei gebruiksvoorwerpen uit het dagelijks leven op de eilandjes brengt het leven op Hasselt en Geelmuiden haast tastbaar dichtbij.

Het boek ‘Heimwee-eilanden’, 128 bladzijden geheel in kleur, is voor € 7,95 te verkrijgen bij het TIP en bij Vivant.