Rechter moet oordeel vellen over stalen damwanden in Zwarte Water

Rijkswaterstaat heeft veel particulieren en organisaties tegen zich in het harnas gejaagd. Het overheidsorgaan wil namelijk voor ruim 5 kilometer aan stalen wamwanden in het Zwarte Water zetten en trekt zich daarbij weinig aan van bezwaren die worden ingediend.

Om de visstand te verbeteren wil Rijkswaterstaat (RWS) op vijf verschillende plekken in de rivier zogenoemde damwanden aanleggen. De damwanden komen in een gebied dat geldt als belangrijke vaarweg voor schepen en recreanten, en steken zo’n halve meter boven het wateroppervlakte uit. De wanden worden minimaal tien meter van de kant geplaatst waardoor de vaargeul smaller wordt. Als de plannen doorgaan, komen ze te staan tussen Hasselt, Zwartsluis en Genemuiden.

“De wanden in het water dempen (scheeps)golven. Zo ontstaan luwtezones waar vissen op deze plek rustig kunnen verblijven om te paaien”, zegt Karen Oostinga, projectmanager bij Rijkswaterstaat. “Als we die wanden niet hebben, worden vissen verstoord door de zuigende kracht van grote scheepsmotoren.”

Onveilig voor mens en dier

In februari van dit jaar waren er meerdere partijen die bezwaren indienden. Gebiedscoörporatie IJsseldelta vindt de wanden onveilig voor de pleziervaart en meent dat deze bouwsels niet thuishoren in het landschap. De gemeente Zwartewaterland kon zich ook vinden in die argumenten. De Watersportbond onderstreept dat en geeft aan dat kleine boten in het kielzog van grote schepen kunnen worden gezogen. Door de damwanden worden bootbezitters gedwongen om dichter op elkaar te gaan varen. Staatsbosbeheer meldt dat dieren in de problemen komen als ze de rivier willen oversteken en op de stalen wand in het water stuiten.

Zo goed als alle bezwaren worden onderaan de streep door RWS naast zich neergelegd. Om die reden stappen deze organisaties naar de rechter. De gemeente Zwartewaterland had dat ook graag gedaan. “Er is nauwelijks geparticipeerd met de omgeving. Bezwaren worden gemakkelijk van tafel geveegd. Daarnaast kunnen wij als gemeente geen bezwaar indienen omdat de crisis- en herstelwet is toegepast door Rijkswaterstaat”, zegt wethouder Harrie Rietman.

Gemeente buitenspel gezet

Die crisis- en herstelwet zorgt ervoor dat overheidsorganisaties niet tegen elkaars plannen kunnen procederen. RWS zegt daarover: “Wij verbeteren de ecologische waterkwaliteit van het Zwarte Water. De maatregelen die Rijkswaterstaat hiervoor neemt komen onder andere voort uit de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). Op alle KRW-projecten die we uitvoeren, rust de crisis- en herstelwet.”

“Dit ligt ons zwaar op het hart en raakt ons”, zegt wethouder Rietman. Toch benadrukt hij dat ook Zwartewaterland de stap naar de rechter zet, tegen alle gebruikelijke procedures in. “Dat bezwaar niet behandeld. Maar dan geven we in ieder geval een signaal af”, besluit Rietman.

Kamervragen CDA

De situatie is inmiddels ook onder de aandacht gebracht in Den Haag. Tweede Kamerlid Harry van der Molen heeft vragen ingediend bij Mark Harbers, minister van Infrastructuur en Waterstaat. De landelijke CDA-fractie vindt de werkwijze van Rijkswaterstaat alles behalve netjes. “Besturen doe je niet met de vingers in je oren. De minister kan niet doof blijven, daarom heb ik vragen gesteld over het doordrukken van de damwanden in het Zwarte Water, terwijl gemeente, Staatsbosbeheer en watersporters protesteren”, reageert Van der Molen.

Rijkswaterstaat is ondertussen al begonnen met de voorbereidende werkzaamheden rondom het Zwarte Water. De damwanden staan er nog niet. RWS kijkt nu vooral de kat uit de boom als het gaat om de juridische procedures. Pas als die achter de rug zijn, zal duidelijk worden of er inderdaad 5600 meter aan damwand in de rivier wordt gezet. Of zoals ze in de gemeente zelf zeggen: er zal nog wel heel wat water door het Zwarte Water stromen voor er duidelijkheid komt.