WOII-lezingen deze herfst in de bibliotheek

De Tweede Wereldoorlog is het centrale thema in twee lezingen van de SCAB. De eerste gaat over Lebensborn-kinderen, de tweede over Joodse oorlogsslachtoffers uit Hasselt.

Het zijn twee plaatselijk bekende auteurs die bij de SCAB vertellen over het onderwerp van hun laatste boek: Hasselter Bram Verhoeff en voormalig inwoonster van de Hanzestad Geke Mateboer.

Bram Verhoeff publiceerde een thriller waarin een belangrijke rol is weggelegd voor het ‘broedprogramma’ waarmee nazi-Duitsland een zuiver arisch ras wilde kweken, met blond haar en blauwe ogen. Op maandag 19 oktober vertelt de schrijver over dit zogeheten Lebensborn-project in de bieb van Hasselt.

Bram Verhoeff heeft zich met name verdiept in de ontwikkelingen in Noorwegen. In zijn recent verschenen thriller ‘Bloed uit steen’ verhaalt hij over het lot van de Noorse Lebensborn-kinderen na de Tweede Wereldoorlog, en laat hij zien hoe dit kwaad zelfs nu nog gevolgen heeft.

De Duitse Lebensborn-vereniging zag in 1935 het licht op initiatief van Heinrich Himmler, de leider van de nationaal-socialistische paramilitaire SS en een van de hoofdverantwoordelijken voor de Holocaust, de vernietiging van het ‘inferieure’ Joodse ‘ras’.

De bedoeling was met Lebensborn zo veel mogelijk zuiver arische kinderen op de wereld te zetten. Al snel waren er kraamklinieken in meer Europese landen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog ontvoerden Duitse soldaten in opdracht van Himmler kinderen met een arisch uiterlijk, die vervolgens via Lebensborn een ‘arische opvoeding’ kregen.

Meisjes in Noorwegen konden rekenen op de warme belangstelling van SS-soldaten; zij wilden zoveel mogelijk kinderen bij hen verwekken, omdat de Noren volgens hen het meest verwant waren aan het arische ras. De Noorse bevolking mishandelde de betrokken meisjes vaak en bestempelde hen als ‘Duitse hoeren’.

De SCAB heeft Bram Verhoeff gevraagd dit verhaal te vertellen tijdens de ‘Maand van de geschiedenis’. Het thema van ‘Nederland leest’ in 2020 – Kleine geschiedenis, grote verhalen – is voor de SCAB reden om Geke Mateboer uit te nodigen. Op woensdag 18 november geeft zij een lezing over haar boek over de Joodse slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog in Hasselt.

Het boek, ‘Voor ons komt de bevrijding te laat’, beschrijft de families Marcus, Keizer en Meijer Keijzer. Wie waren ze, hoe woonden ze, welke plaats hadden ze in de Hasselter samenleving? Werden ze na hun deportatie gemist? Hoe ging Hasselt om met dit verlies?

Geke Mateboer reconstrueerde de geschiedenis aan de hand van foto’s, brieven, politierapporten, getuigenverslagen en gesprekken met nabestaanden. Ze vertelt tijdens haar lezing ook hoe ze de zoektocht naar wat zij noemt ‘de zwartste kant’ van de Tweede Wereldoorlog beleefde.

Beide lezingen beginnen om 20.00 uur. De toegang kost 7,50 euro; vrienden van de SCAB betalen slechts 5 euro. Aanmelden is – vanwege coronamaatregelen – verplicht. Dit kan bij de balie in de biblotheek, of via een mailtje naar SCAB-Hasselt@hotmail.com. De bibliotheek wordt zo ingericht, dat bezoekers anderhalve meter afstand van elkaar kunnen houden. Een mondkapje dragen is verplicht tot je je plaats hebt ingenomen.